Tinh tinh, quạ, bạch tuộc là ba trong số những loài động vật thông minh biết sử dụng công cụ để kiếm thức ăn và trốn tránh kẻ thù. Việc dùng công cụ thường xuyên đã được biết đến từ lâu ở những loài khỉ hình người cỡ lớn (Ape) như tinh tinh, việc dùng dụng cụ ở các loài linh trưởng khác ít được biết đến hơn vì nhiều trong số chúng chủ yếu được quan sát trong tự nhiên. Nhiều nhà nghiên cứu nổi tiếng như Charles Darwin đã đề cập đến việc sử dụng công cụ ở khỉ (như khỉ đầu chó). Đười ươi trong tự nhiên biết dùng những chiếc lá làm còi, Đười ươi Borneo sử dụng chiếc lá lấy từ một cành cây để làm thay đổi tần số của tiếng kêu, cảnh báo cho nhau tránh động vật ăn thịt hoặc khi bị đe dọa. Khỉ Macaque thường nhổ tóc của khách tham quan, sau đó dùng tóc như sợi chỉ làm sạch răng miệng. Có bằng chứng mới cho thấy khỉ và các loài linh trưởng khác ở bên ngoài châu Phi cũng đã sử dụng các công cụ từ hàng trăm năm, có thể là hàng ngàn năm trước[5]. Các nhà khoa học cho rằng, trong khi có cấu trúc não hoàn toàn khác biệt, cả quạ và các loài linh trưởng đều sử dụng kết hợp các công cụ trí tuệ bao gồm trí tưởng tượng và dự đoán kết quả trong tương lai để giải quyết các vấn đề tương tự[6]

Rái cá biển biết cách lấy đá đập vào vỏ trai, bào ngư, sò, cho đến khi chúng vỡ ra rồi ăn phần thịt bên trong. Động vật ăn thịt (ở bộ Carnivora) có thể sử dụng các công cụ để bẫy con mồi hoặc làm vỡ vỏ của con mồi cũng như để gãi ngứa. Loài Degu có họ hàng gần gũi với loài gặm nhấm lợn Guinea và chuột Chinchilla, chúng có thể học cách dùng que để lấy thức ăn, người ta đặt Degu ở một phía so với hàng rào làm từ nhựa và hạt hướng dương ở phía bên kia, khi được cung cấp một que nhỏ, nó sẽ sử dụng que kéo hạt hướng dương qua hàng rào để lấy thức ăn. Một số loài cá sử dụng các công cụ để mở nắp động vật có vỏ mở, lấy thức ăn ngoài tầm với, dọn dẹp một khu vực (để làm tổ) và săn bắn, loài bạch tuộc có vân có thể tận dụng nửa vỏ dừa để làm nơi trú ngụ, chúng thu thập vỏ dừa và tạo ra một nơi trú ẩn, chúng cũng có thể xây dựng một hàng rào bằng đá, giúp chúng thong thả di chuyển ở đáy biển mà không sợ các loài ăn thịt khác tấn công.

Sử dụng công cụ ở một số loài chim có thể được minh họa bằng độ phức tạp của việc làm tổ với nhiều kiểu dáng tổ, cấu trúc tổ phức tạp một cách đáng kinh ngạc. Một số loài chim, chẳng hạn như chim thợ dệt xây dựng tổ phức tạp. Voi là một trong những động vật thông minh nhất thế giới với bộ não lớn hơn so với các loài động vật khác. Cả voi hoang và voi nuôi nhốt đều biết tạo ra các công cụ để đuổi ruồi, gãi ngứa, đậy các hố nước (để nước không bốc hơi) và tiếp cận thức ăn ngoài tầm với. Voi châu Á biết cách làm thay đổi cành cây để đập và xua ruồi, chúng bẻ gãy cành cây đến độ dài lý tưởng cho việc xua đuổi côn trùng. Một nhóm cá heo cũng sử dụng bọt biển để bảo vệ mỏ của chúng khi tìm kiếm thức ăn, cụ thể là một nhóm cá heo ở Australia mang theo bọt biển trong mỏ, khuấy động cát dưới đáy biển nhằm tìm kiếm con mồi, chúng dành thời gian đi săn bằng công cụ nhiều hơn bất kỳ loài động vật nào khác ngoài con người. Khả năng sử dụng công cụ không hề đồng nghĩa với việc loài động vật đó thông minh ví dụ như loài kiến, biến cách dùng công cụ để hỗ trợ việc kiếm ăn[7].